Μία ενδιαφέρουσα και άκρως επαγγελματική ανάλυση για την παράστασή μας "Ακροβατώντας ...στον Κενώ" από τον Αντώνη Μπαλάσκα

ΑΚΡΟΒΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ...ΚΕΝΩ
Εκεί που λες έχουμε διαλυθεί γενικότερα, με μια κυβέρνηση που δεν έχει ιδέα ποια χώρα διοικεί (αν διοικεί). Εκεί που βλέπεις συνεχώς την παντελή έλλειψη των πάντων, πολλώ μάλλον της παιδείας, να σου ένα γεγονός που σου επιτρέπει να ελπίζεις!!! Να μια παράσταση από τα νιάτα που λες «όχι θα πάμε καλύτερα», σε πείσμα όλων των ηλιθίων ιθυνόντων.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες των τμημάτων Β2, Β3 και Β5 του 9ου Γυμνασίου Καλαμαριάς μας προσκάλεσαν στην θεατρική τους παράσταση "Ακροβατώντας στον ...Κενώ".

Χθες βράδυ στο Θεατράκι Χηλής κι όχι Χιλής όπως λανθασμένα αναγράφεται πολλές φορές (από τη Χηλή της Τουρκίας (τουρκικά: Şile), η κεντρική οδός της Καλαμαριάς φέρει το όνομα της προσφυγικής πατρίδας των Ελλήνων, που ήρθαν το 1922) στην Καλαμαριά εγένετο φως! Και πολύ γέλιο φυσικά!!

Η παράσταση στηρίχτηκε στο έργο "Ασκήσεις Ύφους" του Ρεημόν Κενώ.
Τα παιδιά διάλεξαν και παρουσίασαν 9 ασκήσεις ύφους σε παραλλαγή:
Σημειώσεις
Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας
Ανάκριση
Ακριβές
Η υποκειμενική άποψη (Psycho)
Κι άλλη υποκειμενική άποψη (Στο Κομμωτήριο)
Μάγκικο
Χωριάτικο
Αναπάντεχη Συνάντηση

Η προετοιμασία της παράστασης πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος των Βιωματικών δράσεων Β' Γυμνασίου «Πολιτισμός και Δραστηριότητες Τέχνης», με την αγαπημένη καθηγήτρια των γαλλικών Αναστασία Μεγαλοκονόμου. Ναι, ναι είναι η ίδια που λίγο καιρό πριν μετέφερε μια ομάδα μαθητών στη Νορμανδία, με εξαιρετική επιτυχία, στα πλαίσια των activités culturelles!!

Η παράσταση ξεκινούσε από την είσοδο με την υπεύθυνη καθηγήτρια των γαλλικών Αναστασία Μεγαλοκονόμου να υποδέχεται τον κόσμο, φορώντας μαύρο μακό μπλουζάκι, όπου εν είδει tableau vivant ήταν μεγαλοπρεπώς με άσπρα γράμματα η φράση « LA VIE EST BELLE» ( H ζωή είναι όμορφη). Το ίδιο και οι υπέροχες μαθήτριες-χορεύτριες (όλες με σπουδές στο χορό και κάτω από την εποπτεία της καθηγήτριας Φυσικής Αγωγής του σχολείου κυρίας Μ. Παπαδοπούλου), ζωντανά tableaux vivants, με μπλουζάκια που έγραφαν «Οh, la, la….» στο μπροστινό μέρος και προκαλούσαν/προσκαλούσαν «Laisser tomber tes Problèmes» (Αφήστε στην άκρη ή ξεχάστε τα προβλήματα σας), φέρνοντας μας στο νου τα χορευτικά των Collectif Métissé με τη δροσιά τους.

Η πεντάδα των μαθητριών ήταν εξαιρετική, δημιουργώντας υφολογικά επεισόδια ή «ασκήσεις ύφους», μουσικοχορευτικά ιντερμέδια, μεταξύ των 9 θεατρικών παραλλαγών. Και δεν τους ξέφυγε τίποτε: κλασικός χορός, τζαζ, παραδοσιακός, χιπ-χοπ, βαλς και φυσικά μια απίθανη εκδοχή της Εντιθ Πιαφ (πως αλλιώς σε μια γαλλική παράσταση, ενός κειμένου που γράφτηκε στα 1947 émoticône smile )

Άλλωστε η παράσταση, εκτός από το θεατρικό μέρος, ήταν πολυμεσική, με ταυτόχρονη προβολή στην αρχή - αρχική σκηνή (παντομίμα) με τις «Σημειώσεις» του Κενώ – ενός ασπρόμαυρου φιλμ εποχής με το Παρίσι των αρχών της δεκαετία του 1950!

ΤΟ ΕΡΓΟ

«Με πόσους τρόπους μπορεί να περιγραφεί ένα ασήμαντο επεισόδιο, απ' αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, στην καθημερινή μας ζωή; Με 99 (ενενήντα εννέα) απαντά ο Ρεημόν Κενώ και ιδού η απόδειξη:

«Οι Ασκήσεις Ύφους», ένα από τα πιο διασκεδαστικά και, σίγουρα, το πιο πρωτότυπο βιβλίο στην Ιστορία της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας. Σε κάποιο Παρισινό λεωφορείο, μιαν ώρα αιχμής, ένας αντιπαθητικός νεαρός ξεκινάει ένα καβγά με το διπλανό του «δι' ασήμαντον αφορμήν». Μ' ένα ανεξάντλητο καταιγισμό απολαυστικών ευρημάτων, ο Κενώ, ένας από τους πιο πνευματώδεις συγγραφείς του αιώνα μας, παρουσιάζει 99 παραλλαγές του επεισοδίου». (Από το οπισθόφυλλο του Ραιημόν Κενώ, Ασκήσεις Ύφους, Ύψιλον, 1984, απόδοση Αχιλλέας Κυριακίδης)

«Σημειώσεις»

Σ’ ένα λεωφορείο της γραμμής S. Συνωστισμός. Ένας τύπος γύρω στα είκοσι έξι, καπέλο μαλακό με μια πλεξούδα στη θέση της κορδέλας, πολύ μακρύς λαιμός σα να του τον είχανε τραβήξει. Κόσμος κατεβαίνει. Ο περί ου ο λόγος αρπάζεται μ’ ένα διπλανό του. Τον κατηγορεί πως τον σπρώχνει κάθε φορά που κάποιος θέλει να περάσει. Τόνος κλαψιάρικος με κακές διαθέσεις. Καθώς βλέπει να ελευθερώνεται ένα κάθισμα, τρέχει και κάθεται.
Δυο ώρες αργότερα, τον ξαναβλέπω στην Κουρ ντε Ρομ, μπροστά στο σταθμό Σαιν Λαζάρ. Είναι μαζί μ’ ένα φίλο του που του λέει: «Πρέπει να ράψεις άλλο ένα κουμπί στο παλτό σου». Του δείχνει πού (στο πέτο) και γιατί.»

Αυτό ήταν όλο κι όλο το συγκεκριμένο μυθιστόρημα του Ρεημόν Κενώ. Δηλαδή, αυτή είναι η υπόθεση, ή μάλλον όχι απλώς η υπόθεση (σύνοψη) αλλά όλα τα γεγονότα. Ένα ασήμαντο καθημερινό επεισόδιο σ' ένα αστικό λεωφορείο του Παρισιού.

Αυτό που διαβάσατε ήδη παραπάνω ήταν μονάχα μία, συγκεκριμένα η πρώτη, από 99 διαφορετικές παραλλαγές με τις οποίες ο απίστευτος χιουμορίστας Κενώ έχει αφηγηθεί το συγκεκριμένο περιστατικό. Συνεπώς το βιβλίο αυτό είναι γραμμένο στη φόρμα "Παραλλαγές πάνω σ' ένα θέμα", που είναι πολύ συνηθισμένη μεν στη μουσική, αλλά είναι κάτι εντελώς ασυνήθιστο στη λογοτεχνία. Οι «Ασκήσεις ύφους» ήταν το πρώτο λογοτεχνικό έργο που γράφτηκε μ’ αυτόν τον τρόπο.

Το βιβλίο γράφτηκε το 1947, με τον τίτλο Exercices de style, και κυκλοφόρησε στα Ελληνικά το 1984 από τις εκδόσεις Ύψιλον, με περίσσιο μεράκι σε απόδοση – κι όχι μετάφραση - του Αχιλλέα Κυριακίδη. Ο μεταφραστής έφερε εις πέρας ένα έργο που χρειαζόταν βαθιά συναίσθηση των υφολογικών μικροδιαφορών και κυρίως πολύ χιούμορ. Μάλιστα, επειδή τρεις από τις παραλλαγές είναι αδύνατο να μεταφραστούν από τα Γαλλικά σε άλλη γλώσσα, ο Κυριακίδης έγραψε τρεις δικές του (!), οι οποίες είναι απολύτως σύμφωνες με το πνεύμα του συγγραφέα.

Οι παιγνιώδεις «Ασκήσεις Ύφους» (1947) του Ρεημόν Κενώ αναπαράγουν σε ποικίλες εκδοχές μια στοιχειώδη και αφεαυτής ασήμαντη ιστορία. Κάθε εκδοχή διαφέρει από τις άλλες, ανάλογα με την οπτική γωνία και τη γλωσσική ιδιαιτερότητα του αφηγητή ή και το λογοτεχνικό πρότυπο βάσει του οποίου αναπτύσσεται (π.χ. «Ομοιοτέλευτο», «Σονέτο»). Το χιουμοριστικό αποτέλεσμα που παράγεται από την εναλλαγή τρόπων και προοπτικών (και την ειρωνική αντίστιξη ανάμεσα στο ασήμαντο σταθερό περιεχόμενο και τον θρίαμβο της υφολογικής ποικιλίας) υπονομεύει τη λογοτεχνική σοβαροφάνεια δια της παρωδίας. Συγχρόνως όμως το έργο επιβεβαιώνει την ικανότητα της λογοτεχνικής γραφής να ελκύει την προσοχή του αναγνώστη (και να δημιουργεί ενδιαφέρον αισθητικό αποτέλεσμα) ανεξάρτητα από το θέμα το οποίο πραγματεύεται.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΟΧΗ ΒΡΑΔΙΑ! ΠΑΝΤΑ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΑΝΑΜΕΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΣΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ!